مقدمه
قانونگذار در ماده 20 قانون تجارت هفت نوع شرکت تجاری را برشمرده است. در یک دسته بندی کلی میتوان شرکتها را به دو دسته تقسیم بندی کرد؛
- شرکت های شکلی تجاری
- شرکت های موضوعی تجاری
پنج مورد از موارد هفت گانه شرکت ها در دسته دوم یعنی شرکت های موضوعا تجاری قرار می گیرند و دو مورد باقیمانده یعنی شرکت های سهامی عام و خاص نیز در دسته شرکت های شکلا تجاری جای دارند.
منظور از شرکت های شکلا تجاری، آن دست از شرکت ها ست که صرف نظر از زمینه فعالیتشان، تاجر قلمداد میشوند، به عبارت ساده تر، اگر یک شرکت سهامی ثبت شده باشد و موضوع فعالیت آن یکی از اعمال مندرج در ماده 2 قانون تجارت نباشد نیز، باز شرکت تجاری قلمداد خواهد شد.
مابقی شرکت ها تنها در صورتی تجاری هستند که به یکی از اعمال تجاری ذاتی مندرج در ماده 2 قانون تجارت مبادرت بورزند و بدان اشتغال داشته باشند.
تضامنی بودن شرکت به چه معناست؟
یکی از مهمترین و پرکاربردترین این موارد، شرکت های تضامنی است.
شرکت تضامنی که به موجب ماده 116 قانون تجارت تعریف شده اند، تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شوند.
برای درک بهتر این جمله، میتوان اجزای آن را یک یک مورد بررسی قرارداد.
همانطور که می دانیم، اشخاص حقوقی دارای همه حقوق و تکالیفی هستند که برای اشخاص حقیقی نیز متصور است بجز هرآنچه که ذاتا نمیتوانند دارا بشوند مثل رابطه پدر و فرزندی، نتیجه منطقی این عبارت بدین صورت خواهد شد که اشخاص حقوقی دارای اسم، اقامتگاه، دارایی و سایر عناصر شخصیهی خود خواهند بود؛ از همین رو، در ماده 116 قانون تجارت در تعریف شرکت تضامنی اینطور اشاره شده است که این شرکت باید تحت اسم مخصوصی به فعالیت مبادرت بورزد.
در مورد اسم شرکتهای تضامنی ذکر این نکته خالی از اهمیت نیست که عبارت تضامنی باید بعد از اسم شرکت درج شود و اسم شرکا نیز در پس آن بیاید، در غیر این صورت باید اسم حداقل یکی از شرکا درج شده و عبارت " و برادران یا شرکاء" در پس آن بیاید، به عنوان مثال شرکت تضامنی اعتمادی و برادران.
نکته بعدی که از ماده 116 قانون تجارت برداشت میشود حداقل تعداد شرکاء مورد نیاز برای تاسیس و ثبت یک شرکت تضامنی است.
به موجب ماده فوق الذکر، با تنها دو نفر شریک میتوان یک شرکت تضامنی ایجاد نمود و نیازی به اعداد بیش از این برای تشکیل و رسمیت یافتن شرکت نخواهد بود و در مورد سقف تعداد نفرات نیز در قوانین و مقررات عدد خاصی درج نشده است.
منظور کلمه مهم تضامنی که شاکله ی اصلی این شرکت میباشد نیز اشاره به دایره مسئولیت شرکاء است.
از میان شرکت های تجاری آنچه که بیش از همه به تجارت شخص حقیقی شباهت دارد و بیشترین ریسک و مسئولیت را متوجه شرکاء مینماید شرکت تضامنی است و در مرتبه ی بعدی نیز شرکت نسبی جای می گیرد.
در ادامه همان ماده قانونگذار اشاره می دارد که اگر دارائی شرکت برای تادیه ی تمام قروض کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت خواهند بود.
این گزاره به زبان ساده تر به این ترتیب و معنا خواهد بود که در صورتی که اموال و دارایی شرکت برای پرداخت دیون آن کافی نباشد و شرکت به مرحله تصفیه وارد شده و نهایتا منحل گردد، آن وقت شرکاء می بایست که از دارایی شخصی خود هر میزان که شرکت بدهی دارد پرداخت نمایند و در این راه نمیتوانند به عدم مسئولیت خود مبنی بر اینکه به عنوان مثال صرفا بیست درصد از سهم الشرکه متعلق به ایشان بوده است استناد بنمایند.
در مورد زمان تشکیل شرکت تضامنی نیز باید اشاره کرد که پس از تقویم تمامی سرمایه ی غیرنقدی و تسلیم سرمایه نقدی، شرکت تاسیس شده تلقی میگردد و از این زمان شرکت دارای شخصیت حقوقی خواهد بود و نیاز به ثبت برای ایجاد شرکت نیست، اما این گزاره نباید ذهن خوانندگان را به این سمت ببرد که ثبت شرکت تضامنی الزامی نیست.
الزام به ثبت شرکت تضامنی
ثبت تاسیس و هرگونه تغییرات شرکتهای تضامنی الزامی است و باید پس از ثبت در مرجع ثبت شرکتها حسب مورد در روزنامه رسمی و یا کثیرالانتشار آگهی گردد، از این رو از شرکتهای تضامنی دعوت میگردد که تمام امور ثبتی خود را با کمک و راهنمایی کارشناسان به ثبت برسانند تا در زمان و هزینه ایشان صرفه جویی لازم به عمل آید.