آیا تا به حال فکر کرده‌اید برخی محصولات و خدمات شرکت‌های خارجی را در کشور خود عرضه کنید؟ و با ارائه و فروش این محصولات و خدمات سود مورد انتظارتان را کسب کنید؟ از طریق شعبه و نمایندگی میتوانید این کار را انجام دهید! اما این دو چه فرقی با هم دارند؟ این مقاله را بخوانید تا با تفاوت شعبه و نمایندگی آشنا شوید.
تعریف شعبه
مادۀ 2 «آئین‌نامه اجرایی قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت‌های خارجی»، شعبه را این‌طور تعریف کرده‌است:
«شعبه شرکت خارجی، واحد محلی تابع شرکت اصلی است که مستقیما موضوع و وظایف شرکت اصلی را در محل، انجام می‌دهد. فعالیت شعبه در محل، تحت تام و با مسئولیت شرکت اصلی خواهد بود.»
در واقع شعبه، یکی از واحدهای شرکت اصلی است. شعبه برای گسترش فعالیت‌های شرکت، و معمولا در مناطقی که فاصله‌های زیادی از شرکت دارند ایجاد می‌شود. شعبه به خودی خود واحد مستقلی نیست و تماما تحت نظر شرکت اصلی است. و حدود اختیارات و فعالیت‌هایش توسط شرکت اصلی تعیین می‌شود.
اگر اشتباهی رخ بدهد و یا شعبه، فعالیتی غیرقانونی یا غیرمرتبط با شرکت اصلی انجام دهد، شرکت اصلی مسئول و پاسخگو است.
اگر می‌خواهید در گسترش فعالیت‌های یک شرکت موثر باشید، اما در عین حال مسئولیت‌های کلان برعهدۀ شما نباشد، میتوانید اقدام به ایجاد شعبه کنید. اما توجه داشته باشید که وظایف و اختیارات شما محدود است و توسط شرکت اصلی تعیین می‌شود.
تاکنون بیش از هزار شعبه برای شرکت‌های بیمه به ثبت رسیده‌است.
تعریف نمایندگی
طبق مادۀ 4 همان قانون:
«نماینده شرکت خارجی، شخص حقیقی یا حقوقی است که براساس قرارداد نمایندگی، انجام بخشی از موضوع و وظایف شرکت طرف نمایندگی را در محل بر عهده گرفته است. نمایندگی شرکت خارجیی، نسبت به فعالیت‌هایی که تحت نمایندگی شرکت طرف نمایندگی در محل انجام می‌پذیرد، مسئولیت خواهد داشت.»
ر واقع نمایندگی به این معناست که شخصی (چه حقیقی و چه حقوقی) به نام و حساب شخص دیگری عملیات و معاملاتی را انجام بدهد.
نماینده کالا را نمی‌خرد. بلکه از شرکت اصلی آن را به امانت می‌گیرد و می‌فروشد و مبلغ را با احتساب حق نمایندگی خودش، به شرکت پس می‌دهد.
در واقع بخشی از وظایف شرکت اصلی به نمایندگی واگذار می‌شود. نمایندگی، شخصیت مستقلی از شرکت اصلی دارد و پاسخگوی تمامی فعالیت‌هایی است که در محل نمایندگی انجام می‌شوند.
نمایندگی معمولا برای کالاهای سرمایه‌بر و سفارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یعنی کالاها به صورت عمده تولید نمی‌شوند. بلکه نمایندگی‌ها از مشتریان سفارش می‌گیرند و به شرکت اصلی اطلاع می‌دهند. شرکت هم با تهیه کالا، آن‌ها را در اختیار نمایندگی قرار می‌دهد تا به دست مشتری برساند.
اما واقعیت این است که نمایندگی‌ها در جامعه، گاهی نقش توزیع‌کنندگی ایفا می‌کنند و به معنای خاص کلمه نمایندگی نیستند.
مهم‌ترین خطری که نمایندگان را تهدید می‌کند این است که نماینده هزینه‌ها و فعالیت‌های لازم را برای گسترش فعالیت شرکت اصلی انجام بدهد، زحمت‌ها را متحمل بشود و باعث مشهور شدن آن برند در بازار بشود. و وقتی هنگام بهره‌برداری و سوددهی نمایندگی شد، شرکت اصلی رابطۀ نمایندگی را قطع کند. یا خودش اقدام به عرضۀ کالا نماید یا نمایندگی را به شخص دیگری بدهد. پس هنگام انعقاد قرارداد باید حالت‌های مختلفی پیش‌بینی شود که در آخر، نمایندگی متضرر نشود.