اگر در شرکت سهامی خود دفتر سهام نداشته باشیم چه می‌شود؟ در صورت ثبت نکردن سهام در این دفتر چه اتفاقاتی می‌افتد؟ داشتن دفتر ثبت سهام در شرکت‌های سهامی به قدری مهم است که قانون‌گذار سهام ثبت نشده را به رسمیت نشناخته است. ضرورت استفاده ازدفتر سهام چیست؟ چرا و چگونه باید از این دفتر استفاده کرد؟ این مطلب شما را با دفتر سهام بیشتر آشنا می‌کند.
مقدمه
دفتر ثبت سهام دفتری است که در آن باید سهام سهام‌داران شرکت ثبت بشود. یعنی نوشته شود که کدام سهام با چه مبلغی متعلق به چه کسی است.
هرچند طبق ماده 39 لایحه اصلاحی قانون تجارت، نقل و انتقال سهام بی‌نام با قبض و اقباض صورت می‌گیرد، اما توصیه می‌کنیم نقل و انتقال این نوع از سهام را نیز در دفتر سهام ثبت کنید. از آن‌جا که این سهام، بی‌نام است، به راحتی امکان سوءاستفاده وجود دارد. پس برای جلوگیری از این سوء استفاده‌ها خوب است نقل و انتقال این سهام‌ها نیز در دفتر سهام ثبت شود.
پیامدهای استفاده نکردن از دفتر سهام
همان‌طور که در مطلب دفتر ثبت سهام چیست گفتیم، نقل و انتقال سهام در شرکت‌های سهامی مقررات خاص خود را دارد. در ماده 40 لایحه قانونی اصلاح بخشی از قانون تجارت آمده است:
انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند.
در موردی که تمامی مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. هرگونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب رسیده وامضاء شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق بعمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.
از نظر حقوقی و قانونی کسی سهامدار شرکت است که اسمش در دفتر ثبت سهام ثبت شده باشد. اگر ثبت نشده باشد، وقتی اختلافی به وجود می‌آید، اثبات کردن آن در دادگاه مشکل است. وجود این دفتر و ثبت سهام در آن از ابتدای تأسیس شرکت الزامی است. درصورتی که این اتفاق نیفتد، با چالش‌هایی مواجه می‌شوید.
بعضی از شرکت‌ها، از ابتدا دفتر سهام نداشته‌اند. وقتی اقدام می‌کنند به خرید دفتر سهام و ثبت سهام در آن، با مشکلی مواجه می‌شوند. از جمله این‌که ممکن است از ابتدای ایجاد شرکت سهام‌دارانی بوده باشند که دیگر در شرکت حضور ندارند. و سهام‌شان را به اشخاص دیگری منتقل کرده و رفته‌اند. حالا ممکن است شرکت دسترسی به آن‌ها نداشته باشد تا از آن‌ها امضا بگیرد. پس به صرف تصویب صورت‌جلسه و بدون ثبت سهام، درست نیست که سهام شرکتی را بخرید. دچار این اشتباه رایج برخی از افراد نشوید.
پس خوب است از ابتدای ایجاد شرکت سهامی خود، دفتر سهام تهیه کرده و نقل و انتقالات سهام را در آن ثبت کنیم.
یک توصیه به استارتاپ‌ها!
اگر یک کسب‌وکار نوپا راه‌اندازی کرده‌اید، حتما از ابتدا دفتر سهام داشته باشید. وقتی شرکت نوپای شما در جریان افزایش سرمایه است، افراد زیادی به شرکت می‌آیند که ممکن است بعد از مدتی بروند و شخص دیگری سهامدار شود. استارتاپ‌ها بسیار در معرض نقل و انتقال سهام هستند. پس برای این‌که حسابی از قلم نیفتد و بعدا نتوانید سهام‌داران قبلی را پیدا کنید، از همان ابتدا اقدام به تهیه دفتر سهام و برگه سهام کنید.